Chủ đề 12. Tiến hóa - Vở thực hành Khoa học tự nhiên Lớp 9
Tổng Quan Chương: Tiến Hóa (SBT KHTN Lớp 9 - Cánh Diều)
Chương "Tiến Hóa" trong Sách Bài Tập Khoa Học Tự Nhiên lớp 9 (bộ sách Cánh Diều) giới thiệu cho học sinh những khái niệm cơ bản và quan trọng về quá trình tiến hóa của sinh vật trên Trái Đất. Chương này không chỉ cung cấp kiến thức về lịch sử phát triển của sự sống mà còn giúp học sinh hiểu rõ các cơ chế, bằng chứng và ý nghĩa của tiến hóa. Mục tiêu chính của chương là:
* Cung cấp kiến thức nền tảng:
Giúp học sinh nắm vững các khái niệm then chốt như biến dị, di truyền, chọn lọc tự nhiên, và sự hình thành loài mới.
* Phân tích bằng chứng tiến hóa:
Giúp học sinh nhận biết và phân tích các bằng chứng tiến hóa từ hóa thạch, giải phẫu so sánh, sinh học phân tử và địa lý sinh vật học.
* Hiểu cơ chế tiến hóa:
Giúp học sinh hiểu rõ vai trò của các yếu tố như đột biến, di nhập gen, giao phối không ngẫu nhiên và chọn lọc tự nhiên trong quá trình tiến hóa.
* Nhận thức ý nghĩa của tiến hóa:
Giúp học sinh nhận thức được tầm quan trọng của tiến hóa trong việc giải thích sự đa dạng sinh học và ứng dụng trong thực tiễn.
Chương "Tiến Hóa" thường được chia thành các bài học chính sau:
* Bài 1: Bằng Chứng Tiến Hóa:
Bài học này giới thiệu các loại bằng chứng chính hỗ trợ cho thuyết tiến hóa, bao gồm:
* Hóa thạch:
Các di tích của sinh vật cổ đại cho thấy sự thay đổi của các loài qua thời gian.
* Giải phẫu so sánh:
So sánh cấu trúc cơ thể của các loài khác nhau để tìm ra các đặc điểm chung (cơ quan tương đồng) và các đặc điểm tiến hóa riêng (cơ quan tương tự).
* Sinh học phân tử:
So sánh trình tự DNA và protein giữa các loài để xác định mối quan hệ họ hàng.
* Địa lý sinh vật học:
Nghiên cứu sự phân bố của các loài trên Trái Đất để hiểu về quá trình tiến hóa và di cư.
* Bài 2: Cơ Chế Tiến Hóa:
Bài học này tập trung vào các yếu tố và quá trình làm thay đổi tần số alen trong quần thể, dẫn đến tiến hóa:
* Đột biến:
Sự thay đổi ngẫu nhiên trong vật chất di truyền, tạo ra các biến dị mới.
* Di nhập gen (dòng gen):
Sự di chuyển gen giữa các quần thể, làm thay đổi tần số alen.
* Giao phối không ngẫu nhiên:
Các hình thức giao phối mà trong đó các cá thể lựa chọn bạn tình dựa trên các đặc điểm nhất định.
* Chọn lọc tự nhiên:
Quá trình mà các cá thể có đặc điểm thích nghi tốt hơn với môi trường sống sót và sinh sản thành công hơn, từ đó truyền lại các đặc điểm này cho thế hệ sau.
* Biến động di truyền (phiêu bạt di truyền):
Sự thay đổi ngẫu nhiên tần số alen trong các quần thể nhỏ.
* Bài 3: Hình Thành Loài Mới:
Bài học này trình bày các cơ chế hình thành loài mới, bao gồm:
* Hình thành loài khác khu vực:
Sự hình thành loài mới do sự cách ly địa lý giữa các quần thể.
* Hình thành loài cùng khu vực:
Sự hình thành loài mới trong cùng một khu vực địa lý thông qua các cơ chế như đa bội hóa hoặc chọn lọc gián đoạn.
Khi học chương "Tiến Hóa", học sinh sẽ phát triển các kỹ năng sau:
* Tư duy phản biện:
Đánh giá và phân tích các bằng chứng khoa học để đưa ra kết luận về quá trình tiến hóa.
* Giải quyết vấn đề:
Vận dụng kiến thức về tiến hóa để giải thích các hiện tượng sinh học và các vấn đề thực tiễn liên quan đến bảo tồn đa dạng sinh học.
* Phân tích dữ liệu:
Đọc và phân tích các biểu đồ, sơ đồ và số liệu thống kê liên quan đến tiến hóa.
* Giao tiếp khoa học:
Trình bày và thảo luận về các khái niệm và bằng chứng tiến hóa một cách rõ ràng và chính xác.
* Tự học:
Tìm kiếm và xử lý thông tin từ nhiều nguồn khác nhau để mở rộng kiến thức về tiến hóa.
Học sinh có thể gặp một số khó khăn sau khi học chương "Tiến Hóa":
* Khái niệm trừu tượng:
Các khái niệm như chọn lọc tự nhiên, đột biến và di nhập gen có thể khó hiểu nếu không được giải thích rõ ràng và trực quan.
* Hiểu sai về tiến hóa:
Một số học sinh có thể hiểu sai rằng tiến hóa là một quá trình có mục đích hoặc rằng con người tiến hóa từ vượn.
* Khó khăn trong việc phân tích bằng chứng:
Việc phân tích và đánh giá các bằng chứng tiến hóa đòi hỏi kỹ năng tư duy phản biện và phân tích dữ liệu.
* Liên hệ thực tế:
Khó khăn trong việc liên hệ kiến thức về tiến hóa với các vấn đề thực tiễn trong cuộc sống.
Để học tập hiệu quả chương "Tiến Hóa", học sinh nên áp dụng các phương pháp sau:
* Đọc kỹ sách giáo khoa và tài liệu tham khảo:
Nắm vững các khái niệm và bằng chứng tiến hóa.
* Sử dụng sơ đồ tư duy và bảng biểu:
Hệ thống hóa kiến thức và mối liên hệ giữa các khái niệm.
* Thực hiện các bài tập và thí nghiệm:
Vận dụng kiến thức vào thực tế và rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề.
* Thảo luận với bạn bè và giáo viên:
Trao đổi ý kiến và giải đáp thắc mắc.
* Tìm kiếm thông tin trên internet và các nguồn tài liệu khác:
Mở rộng kiến thức và hiểu biết về tiến hóa.
* Liên hệ kiến thức với thực tế:
Tìm hiểu về các ứng dụng của tiến hóa trong y học, nông nghiệp và bảo tồn đa dạng sinh học.
Chương "Tiến Hóa" có mối liên hệ chặt chẽ với các chương khác trong chương trình Khoa Học Tự Nhiên lớp 9, đặc biệt là:
* Chương "Di Truyền và Biến Dị":
Các khái niệm về di truyền và biến dị là cơ sở để hiểu về quá trình tiến hóa.
* Chương "Sinh Thái Học":
Tiến hóa đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành các hệ sinh thái và sự thích nghi của sinh vật với môi trường.
* Chương "Virus và Vi Khuẩn":
Tiến hóa giúp giải thích sự phát triển và biến đổi của virus và vi khuẩn, cũng như sự kháng thuốc của chúng.
Chủ đề 12. Tiến hóa - Môn Khoa học tự nhiên Lớp 9
Các bài giải khác có thể bạn quan tâm
- Chủ đề 1. Năng lượng cơ học
-
Chủ đề 10. Khai thác tài nguyên từ vỏ Trái Đất
- Bài 30. Sơ lược về hóa học vỏ trái đất và khai thác tài nguyên từ vỏ trái đất trang 71, 72, 73 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 31. Ứng dụng một số tài nguyên trong vỏ Trái Đất. trang 73, 74, 75 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 32. Nguồn carbon. Chu trình carbon. Sự ấm lên toàn cầu trang 76, 77, 78 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
-
Chủ đề 11. Di truyền
- Bài 33. Gene là trung tâm của di truyền học trang 79, 80, 81 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 34. Từ gene đến tính trạng trang 82, 83, 84 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 35. Nhiễm sắc thể và bộ nhiễm sắc thể trang 87, 88, 89 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 36. Nguyên phân và giảm phân trang 90, 91 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 37. Đột biến nhiễm sắc thể trang 92, 93, 94 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 38. Quy luật di truyền của Mendel trang 95, 96, 97 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 39. Di truyền liên kết và cơ chế xác định giới tính trang 98, 99, 100 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 40. Di truyền học người trang 101, 102, 103 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 41. Ứng dụng công nghệ di truyền vào đời sống trang 103, 104, 105 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
-
Chủ đề 2. Ánh sáng
- Bài 3. Khúc xạ ánh sáng và phản xạ toàn phần trang 10, 11, 12 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 4. Hiện tượng tán sắc ánh sáng. Màu sắc ánh sáng trang 14, 15, 16 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 5. Sự khúc xạ ánh sáng qua thấu kính trang 17, 18, 19 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 6. Sự tạo ảnh qua thấu kính. Kính lúp trang 20, 21, 22 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
-
Chủ đề 3. Điện
- Bài 10. Năng lượng của dòng điện và công suất điện trang 31, 32, 33 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 7. Định luật Ohm. Điện trở trang 22, 23, 24 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 8. Đoạn mạch nối tiếp trang 26, 27, 28 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 9. Đoạn mạch song song trang 28, 29, 30 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Chủ đề 4. Điện từ
- Chủ đề 5. Năng lượng với cuộc sống
-
Chủ đề 6. Kim loại
- Bài 15. Tính chất chung của kim loại trang 45, 46, 47 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 16. Dãy hoạt động hóa học trang 47, 48, 49 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 17. Tách kim loại. Sử dụng hợp kim trang 50, 51, 52 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 18. Sự khác nhau cơ bản giữa phi kim và kim loại trang 54, 55, 56 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Chủ đề 7. Giới thiệu về chất hữu cơ, hydrocarbon và nguồn nhiên liệu
- Chủ đề 8. Ethylic alcohol và acetic acid
-
Chủ đề 9. Lipid - Carbohydrate - Protein - Polymer
- Bài 25. Lipid và chất béo trang 65, 66 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 26. Glucose và saccharose. trang 66, 67 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 27. Tinh bột và cellulose trang 68, 69 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 28. Protein trang 69, 70 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Bài 29. Polymer trang 70, 71 SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
- Mở đầu
Chương khác mới cập nhật
Chương 10. Khai thác tài nguyên từ vỏ Trái Đất
Chương 2. Ánh sáng
Lời giải và bài tập Lớp 9 đang được quan tâm
