Chương 13. Di truyền học với con người và đời sống - Vở thực hành Khoa học tự nhiên Lớp 9
Chương 13 "Di truyền học với con người và đời sống" là một chương quan trọng trong chương trình Sinh học lớp 9, giúp học sinh khám phá những kiến thức cơ bản về di truyền học , một lĩnh vực khoa học nghiên cứu về sự di truyền và biến dị của các tính trạng ở sinh vật. Chương này không chỉ cung cấp nền tảng lý thuyết mà còn liên hệ chặt chẽ với thực tiễn cuộc sống, giúp học sinh hiểu rõ hơn về bản thân, gia đình và xã hội.
Mục tiêu chính của chương:* Hiểu rõ các khái niệm cơ bản:
gene, nhiễm sắc thể, kiểu gene, kiểu hình, di truyền, biến dị.
* Nắm vững các quy luật di truyền Mendel:
quy luật phân li, quy luật phân li độc lập.
* Giải thích được cơ sở vật chất của hiện tượng di truyền.
* Vận dụng kiến thức di truyền học vào thực tiễn:
giải thích một số hiện tượng di truyền ở người, hiểu về vai trò của di truyền trong y học, nông nghiệp và công nghệ sinh học.
* Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của di truyền học đối với cuộc sống.
Chương 13 thường bao gồm các bài học sau:
* Bài 1: Gene, nhiễm sắc thể và vật chất di truyền:
Bài này giới thiệu các khái niệm cơ bản về gene, nhiễm sắc thể, ADN và mối quan hệ giữa chúng. Học sinh sẽ hiểu được nhiễm sắc thể là gì, cấu trúc của ADN và vai trò của gene trong việc quy định tính trạng.
* Bài 2: Cơ chế di truyền và biến dị:
Bài này đi sâu vào cơ chế di truyền thông qua quá trình nguyên phân và giảm phân. Học sinh sẽ tìm hiểu về sự nhân đôi ADN, sự phân li của nhiễm sắc thể trong quá trình phân bào và các loại biến dị di truyền.
* Bài 3: Các quy luật di truyền của Mendel:
Bài này trình bày các quy luật di truyền cơ bản của Mendel, bao gồm quy luật phân li và quy luật phân li độc lập. Học sinh sẽ học cách sử dụng sơ đồ lai để dự đoán kết quả của các phép lai.
* Bài 4: Di truyền liên kết và di truyền giới tính:
Bài này giới thiệu về hiện tượng di truyền liên kết và di truyền các tính trạng liên kết với giới tính. Học sinh sẽ hiểu được tại sao một số tính trạng thường đi kèm với nhau và cách xác định giới tính ở các loài sinh vật.
* Bài 5: Ứng dụng di truyền học:
Bài này trình bày các ứng dụng của di truyền học trong y học, nông nghiệp và công nghệ sinh học. Học sinh sẽ tìm hiểu về các phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh di truyền, tạo giống cây trồng và vật nuôi có năng suất cao, cũng như ứng dụng công nghệ di truyền trong sản xuất.
* Bài 6: Di truyền học với con người và đời sống:
Bài này tập trung vào các vấn đề di truyền liên quan đến con người, như các bệnh di truyền thường gặp, ảnh hưởng của môi trường đến sự biểu hiện của gene và các biện pháp phòng ngừa các bệnh di truyền.
Học chương 13 giúp học sinh phát triển nhiều kỹ năng quan trọng, bao gồm:
* Kỹ năng tư duy logic:
Phân tích và giải thích các hiện tượng di truyền dựa trên các quy luật và cơ chế đã học.
* Kỹ năng giải quyết vấn đề:
Vận dụng kiến thức di truyền học để giải các bài tập về di truyền, dự đoán kết quả của các phép lai.
* Kỹ năng quan sát và phân tích:
Nhận biết và phân tích các tính trạng di truyền ở người và các loài sinh vật khác.
* Kỹ năng làm việc nhóm:
Thảo luận và chia sẻ kiến thức với bạn bè để hiểu sâu hơn về các khái niệm và quy luật di truyền.
* Kỹ năng tự học:
Tìm kiếm và đọc thêm các tài liệu tham khảo để mở rộng kiến thức về di truyền học.
Một số khó khăn học sinh có thể gặp phải khi học chương này:
* Khái niệm trừu tượng:
Các khái niệm về gene, nhiễm sắc thể, ADN... có thể khó hình dung đối với học sinh.
* Quy luật phức tạp:
Các quy luật di truyền Mendel có thể gây khó khăn trong việc áp dụng và giải bài tập.
* Sơ đồ lai:
Vẽ và phân tích sơ đồ lai đòi hỏi sự cẩn thận và chính xác.
* Thuật ngữ chuyên môn:
Chương này sử dụng nhiều thuật ngữ chuyên môn mới, đòi hỏi học sinh phải ghi nhớ và hiểu rõ.
Để học tốt chương 13, học sinh nên áp dụng các phương pháp sau:
* Học lý thuyết kết hợp với thực hành:
Không chỉ học thuộc lòng các khái niệm và quy luật mà còn phải áp dụng chúng vào giải bài tập và phân tích các ví dụ thực tế.
* Sử dụng sơ đồ, hình ảnh:
Sử dụng sơ đồ, hình ảnh để minh họa các khái niệm và cơ chế di truyền, giúp dễ hiểu và dễ nhớ hơn.
* Làm nhiều bài tập:
Luyện tập giải nhiều bài tập khác nhau để nắm vững các quy luật di truyền và rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề.
* Thảo luận nhóm:
Thảo luận với bạn bè để trao đổi kiến thức và giải đáp các thắc mắc.
* Tìm kiếm tài liệu tham khảo:
Đọc thêm các tài liệu tham khảo để mở rộng kiến thức và hiểu sâu hơn về các vấn đề di truyền học.
* Liên hệ thực tế:
Tìm hiểu về các ứng dụng của di truyền học trong cuộc sống để thấy được tầm quan trọng của môn học.
Chương 13 có mối liên hệ chặt chẽ với các chương khác trong chương trình Sinh học, đặc biệt là:
* Chương về tế bào:
Kiến thức về cấu trúc và chức năng của tế bào là nền tảng để hiểu về cơ chế di truyền.
* Chương về sinh sản:
Quá trình sinh sản hữu tính là cơ sở để di truyền các tính trạng từ bố mẹ sang con cái.
* Chương về tiến hóa:
Di truyền và biến dị là cơ sở của quá trình tiến hóa.
Ngoài ra, kiến thức về di truyền học còn liên quan đến các môn khoa học khác như Hóa học (cấu trúc ADN), Toán học (xác suất trong di truyền), và Y học (bệnh di truyền).
Chương 13. Di truyền học với con người và đời sống - Môn Khoa học tự nhiên Lớp 9
Các bài giải khác có thể bạn quan tâm
- Chương 1. Năng lượng cơ học
-
Chương 10. Khai thác tài nguyên từ vỏ Trái Đất
- Bài 33. Sơ lược về hóa học vỏ Trái Đất và khai thác tài nguyên từ vỏ Trái Đất. trang 91, 92 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 34. Khai thác đá vôi. Công nghiệp silicate trang 92, 93 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 35. Khai thác nhiên liệu hóa thạch. Nguồn carbon. Chu trình carbon và sự ấm lên toàn cầu trang 93, 94, 95 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
-
Chương 11. Di truyền học Mendel. Cơ sở phân tử của hiện tượng di truyền
- Bài 36. Khái quát về di truyền học trang 97, 98, 99 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 37. Các quy luật di truyền của Mendel trang 99, 100, 101 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 38. Nucleic acid và gene trang 102, 103 SGK Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 39. Tái bản DNA và phiên mã tạo RNA trang 103, 104, 105 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 40. Dịch mã và mối quan hệ từ gene đến tính trạng trang 105, 106, 107 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 41. Đột biến gene trang 107, 108, 109 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
-
Chương 12. Di truyền nhiễm sắc thể
- Bài 42. Nhiễm sắc thể và bộ nhiễm sắc thể trang 110, 111 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 43. Nguyên phân và giảm phân trang 111, 112, 113 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 44. Nhiễm sắc thể giới tính và cơ chế xác định giới tính trang 114, 115 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 45. Di truyền liên kết trang 115, 116, 117 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 46. Đột biến nhiễm sắc thể trang 117, 118, 119 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
-
Chương 14. Tiến hóa
- Bài 49. Khái niệm tiến hoá và các hình thức chọn lọc trang 125, 126, 127 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 50. Cơ chế tiến hoá trang 128, 129, 130 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 51. Sự phát sinh và phát triển sự sống trên Trái Đất trang 130, 131, 132 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
-
Chương 2. Ánh sáng
- Bài 10. Kính lúp. Bài tập thấu kính trang 28, 29 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 5. Khúc xạ ánh sáng trang 14, 15, 16 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 6. Phản xạ toàn phần trang 16, 17, 18 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 7. Lăng kính trang 19, 20, 21 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 8. Thấu kính trang 21, 22, 23 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 9. Thực hành đo tiêu cự của thấu kính hội tụ trang 25, 26, 27 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Chương 3. Điện
- Chương 4. Điện từ
- Chương 5. Năng lượng với cuộc sống
-
Chương 6. Kim loại. Sự khác nhau cơ bản giữa phi kim và kim loại
- Bài 18. Tính chất chung của kim loại trang 56, 57, 58 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 19. Dãy hoạt động hóa học trang 59, 60, 61 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 20. Tách kim loại và việc sử dụng hợp kim trang 63, 64 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 21. Sự khác nhau cơ bản giữa phi kim và kim loại trang 65, 66 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
-
Chương 7. Giới thiệu hợp chất hữu cơ. Hydrocarbon và nguồn nhiên liệu
- Bài 22. Giới thiệu về hợp chất hữu cơ trang 67, 68, 69 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 23. Alkane trang 69, 70 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 24. Alkene trang 71 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 25. Nguồn nhiên liệu trang 72 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Chương 8. Ethylic alcohol và Acetic acid
-
Chương 9. Lipid. Carbohydrate. Protein. Polymer
- Bài 28. Lipid. Carbohydrate. Protein. Polymer trang 79, 80, 81 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 29. Carbohydrate. Glucose và saccharose trang 81, 82, 83 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 30. Tinh bột và cellulose trang 84, 85, 86 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Bài 32. Polymer trang 88, 89, 90 SBT Khoa học tự nhiên 9 Kết nối tri thức
- Mở đầu