Bài 8. Nghị luận xã hội - Vở Thực Hành Ngữ Văn Lớp 7
Chương "Nghị luận xã hội" là một phần quan trọng trong chương trình Ngữ văn, tập trung vào việc phát triển khả năng tư duy phản biện, phân tích vấn đề và trình bày quan điểm cá nhân một cách logic, thuyết phục. Mục tiêu chính của chương là trang bị cho học sinh những kiến thức và kỹ năng cần thiết để:
Hiểu rõ bản chất và đặc điểm của nghị luận xã hội. Nhận diện và phân tích các vấn đề xã hội một cách khách quan, đa chiều. Xây dựng luận điểm, luận cứ và lập luận chặt chẽ, thuyết phục. Viết bài nghị luận xã hội mạch lạc, rõ ràng, thể hiện được quan điểm cá nhân có căn cứ. Vận dụng kiến thức và kỹ năng nghị luận xã hội vào thực tiễn cuộc sống. 2. Các bài học chínhChương "Nghị luận xã hội" thường bao gồm các bài học chính sau:
Khái niệm về nghị luận xã hội:
Bài học này giới thiệu định nghĩa nghị luận xã hội, phân biệt nghị luận xã hội với các kiểu bài nghị luận khác (ví dụ: nghị luận văn học), và xác định các dạng đề nghị luận xã hội thường gặp (ví dụ: nghị luận về một tư tưởng đạo lí, nghị luận về một hiện tượng đời sống).
Các dạng đề nghị luận xã hội:
Bài học này đi sâu vào phân tích các dạng đề nghị luận xã hội cụ thể, ví dụ như:
Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí: Phân tích và đánh giá một quan điểm, một giá trị đạo đức, một tư tưởng triết học, v.v.
Nghị luận về một hiện tượng đời sống: Phân tích và đánh giá một vấn đề xã hội đang diễn ra, ví dụ: ô nhiễm môi trường, bạo lực học đường, v.v.
Nghị luận về một vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học: Phân tích và đánh giá một vấn đề xã hội được phản ánh trong một tác phẩm văn học cụ thể.
Phương pháp làm bài nghị luận xã hội:
Bài học này hướng dẫn học sinh các bước cơ bản để viết một bài nghị luận xã hội hoàn chỉnh, bao gồm:
Xác định vấn đề nghị luận.
Xây dựng hệ thống luận điểm, luận cứ.
Lập dàn ý chi tiết.
Viết bài văn hoàn chỉnh (mở bài, thân bài, kết bài).
Luyện tập viết bài nghị luận xã hội:
Bài học này cung cấp các bài tập thực hành, giúp học sinh rèn luyện kỹ năng viết bài nghị luận xã hội thông qua việc phân tích đề bài, xây dựng dàn ý và viết các đoạn văn, bài văn hoàn chỉnh.
Sử dụng dẫn chứng trong nghị luận xã hội:
Bài học này tập trung vào cách sử dụng dẫn chứng (ví dụ, số liệu thống kê, câu chuyện thực tế, ý kiến của chuyên gia) để làm tăng tính thuyết phục cho bài viết. Học sinh được hướng dẫn cách lựa chọn dẫn chứng phù hợp, phân tích và liên hệ dẫn chứng với luận điểm.
Rèn luyện kỹ năng phản biện:
Bài học này khuyến khích học sinh suy nghĩ đa chiều, xem xét các khía cạnh khác nhau của vấn đề, và đưa ra những phản biện có căn cứ.
Thông qua chương "Nghị luận xã hội", học sinh sẽ phát triển các kỹ năng quan trọng sau:
Tư duy phản biện: Khả năng phân tích, đánh giá thông tin và vấn đề một cách khách quan, logic. Phân tích vấn đề: Khả năng nhận diện, phân tích các khía cạnh khác nhau của một vấn đề xã hội. Lập luận: Khả năng xây dựng luận điểm, luận cứ và lập luận chặt chẽ, thuyết phục. Diễn đạt: Khả năng trình bày ý tưởng, quan điểm một cách rõ ràng, mạch lạc, chính xác. Sử dụng ngôn ngữ: Khả năng sử dụng ngôn ngữ linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với mục đích giao tiếp. Tìm kiếm và xử lý thông tin: Khả năng tìm kiếm, lựa chọn và sử dụng thông tin hiệu quả để hỗ trợ cho bài viết. 4. Khó khăn thường gặpHọc sinh có thể gặp phải một số khó khăn sau khi học chương "Nghị luận xã hội":
Xác định vấn đề nghị luận: Khó khăn trong việc hiểu rõ yêu cầu của đề bài, xác định đúng vấn đề cần nghị luận. Tìm kiếm thông tin: Thiếu kiến thức về các vấn đề xã hội, khó khăn trong việc tìm kiếm thông tin chính xác, đáng tin cậy. Xây dựng luận điểm, luận cứ: Khó khăn trong việc đưa ra các luận điểm sắc sảo, luận cứ thuyết phục. Lập luận: Khó khăn trong việc kết nối luận điểm, luận cứ một cách logic, chặt chẽ. Diễn đạt: Khó khăn trong việc diễn đạt ý tưởng một cách rõ ràng, mạch lạc, hấp dẫn. Sử dụng dẫn chứng: Lúng túng trong việc lựa chọn và sử dụng dẫn chứng phù hợp. 5. Phương pháp tiếp cậnĐể học tốt chương "Nghị luận xã hội", học sinh nên áp dụng các phương pháp sau:
Đọc kỹ đề bài: Phân tích kỹ từng từ ngữ trong đề bài để hiểu rõ yêu cầu và phạm vi nghị luận. Tìm hiểu về vấn đề: Đọc sách báo, xem tin tức, tìm kiếm thông tin trên internet để có kiến thức sâu rộng về vấn đề cần nghị luận. Lập dàn ý chi tiết: Xây dựng dàn ý rõ ràng, chi tiết, xác định các luận điểm, luận cứ cần thiết. Sử dụng sơ đồ tư duy: Sơ đồ tư duy giúp hệ thống hóa ý tưởng, kết nối các luận điểm, luận cứ một cách trực quan. Viết nháp: Viết nháp trước khi viết bài chính thức để rèn luyện kỹ năng diễn đạt và chỉnh sửa lỗi. Tham khảo bài viết mẫu: Đọc các bài nghị luận xã hội mẫu để học hỏi cách viết, cách lập luận. Trao đổi, thảo luận: Thảo luận với bạn bè, thầy cô để có thêm ý tưởng và góc nhìn mới. Luyện tập thường xuyên: Viết bài nghị luận xã hội thường xuyên để rèn luyện kỹ năng và tích lũy kinh nghiệm. 6. Liên kết kiến thứcChương "Nghị luận xã hội" có mối liên hệ chặt chẽ với các chương khác trong chương trình Ngữ văn, đặc biệt là:
Văn học: Các tác phẩm văn học thường phản ánh các vấn đề xã hội, cung cấp nguồn cảm hứng và dẫn chứng cho bài nghị luận. Tiếng Việt: Kiến thức về ngữ pháp, từ vựng, phong cách ngôn ngữ giúp học sinh diễn đạt ý tưởng một cách chính xác, mạch lạc. Làm văn: Các kỹ năng làm văn (mở bài, thân bài, kết bài, lập luận, sử dụng dẫn chứng) được vận dụng trong bài nghị luận xã hội. Giáo dục công dân: Kiến thức về đạo đức, pháp luật, các vấn đề xã hội giúp học sinh có cái nhìn sâu sắc và toàn diện về vấn đề cần nghị luận.Việc nắm vững kiến thức và kỹ năng trong chương "Nghị luận xã hội" không chỉ giúp học sinh đạt kết quả tốt trong môn Ngữ văn mà còn trang bị cho họ những công cụ tư duy cần thiết để tham gia tích cực vào đời sống xã hội.
Bài 8. Nghị luận xã hội - Môn Ngữ văn Lớp 7
Các bài giải khác có thể bạn quan tâm
- Bài 1. Truyện ngắn và tiểu thuyết
- Bài 10. Văn bản thông tin
- Bài 2. Thơ bốn chữ, năm chữ
- Bài 3. Truyện khoa học viễn tưởng
-
Bài 4. Nghị luận văn học
- Tóm tắt, bố cục, nội dung chính văn bản Sức hấp dẫn của tác phẩm Hai vạn dặm dưới đáy biển
- Tóm tắt, bố cục, nội dung chính văn bản Thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam
- Tóm tắt, bố cục, nội dung chính văn bản Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa
- Bài 5. Văn bản thông tin
-
Bài 6. Truyện ngụ ngôn và tục ngữ
- Tóm tắt, bố cục, nội dung chính văn bản Bụng và Răng, Miệng, Tay, Chân
- Tóm tắt, bố cục, nội dung chính văn bản Đẽo cày giữa đường
- Tóm tắt, bố cục, nội dung chính văn bản Ếch ngồi đáy giếng
- Tóm tắt, bố cục, nội dung chính văn bản Tục ngữ về thiên nhiên, lao động và con người, xã hội (1
- Tóm tắt, bố cục, nội dung chính văn bản Tục ngữ về thiên nhiên, lao động và con người, xã hội (1)
- Tóm tắt, bố cục, nội dung chính văn bản Tục ngữ về thiên nhiên, lao động và con người, xã hội (2
- Tóm tắt, bố cục, nội dung chính văn bản Tục ngữ về thiên nhiên, lao động và con người, xã hội (2)
- Bài 7. Thơ
- Bài 9. Tùy bút và tản văn